Arhitekta Milan Zloković (1898-1965), fotografija iz 1950-ih; Izvor: Fondacija Milan Zloković
Arhitektura

Na današnji dan rođen je Milan Zloković – jedan od heroja arhitekture srpskog modernizma

Kao projektant, naučnik i pedagog dao je značajan doprinos afirmaciji modernih stremljenja u širem jugoslovenskom kontekstu, a nadasve u beogradskoj sredini.

Arhitekta Milan Zloković, istaknuti srpski stvaralac, naučnik i pedagog, rođen je na današnji dan, 6. aprila 1898. godine u Trstu (Italija), u srpskoj porodici iz Boke Kotorske. Otac Đuro je bio pomorski kapetan duge plovidbe u trgovačkoj floti tršćanskog Lloyda.

U Trstu je završio nemačku osnovnu školu i realku, a 1915. godine je započeo studije inženjerstva na Višoj tehničkoj školi u Gracu (Austrija). Po završetku Prvog svetskog rata, odbivši da prihvati italijansko državljanstvo, dolazi 1919. godine u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, nastavivši studije arhitekture na Odseku za arhitekturu Tehničkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, na kome je diplomirao 1921. godine.

Pročitajte još na Gradnja.rs:

Kuća arhitekte Milana Zlokovića, 1927-1928, Internacionalnih brigada 76, Beograd. Spomenik kulture. Fotografija s početka 1930-ih. Izvor: Fondacija Milan Zloković

Kontinuirana profesionalna karijera

Tokom 1922/1923. godine boravi u Parizu kao stipendista francuske vlade i Ministarstva prosvete Kraljevine SHS. Nakon povratka u Beograd Zloković postaje asistent na Odseku za arhitekturu Tehničkog fakulteta (kasnije Arhitektonski fakultet) i njegova profesionalna karijera je trajala u kontinuitetu, sve do smrti 29. maja 1965. godine.

U periodu od 1952. do 1954. godine je bio dekan Arhitektonskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Pored akademskog delanja, arhitekta Zloković se aktivno bavio praksom u sopstvenom arhitektonskom studiju, učestvujući na mnogobrojnim arhitektonskim konkursima.

Jedan je od osnivača Grupe arhitekata modernog pravca u Beogradu 1928. godine, zajedno sa arhitektama Branislavom Kojićem, Dušanom Babićem i Janom Dubovijem, i njen prvi predsednik. Ova grupa je značajno doprinela širenju ideja moderne arhitekture u Srbiji.

Arhitekta Milan Zloković (1898-1965); Fotografija s kraja 1950-ih; Izvor: Fondacija Milan Zloković

Godine 1963. dobio je Sedmojulsku nagradu Republike Srbije za životno delo.

Za vreme okupacije tokom Drugog svetskog rata posvetio se naučnom radu iz oblasti proporcija i modularne koordinacije u arhitekturi, a u periodu nakon rata objavio je više naučnih radova na ovu temu, držao predavanja i učestvovao na stručnim i naučnim skupovima.

Usled novih društveno-političkih okolnosti nakon rata Zloković prestaje da se bavi privatnom projektantskom praksom, iako nastavlja da učestvuje na arhitektonskim konkursima.

Tokom prve polovine šezdesetih godina, sa svojim sinom Đorđem i kćerkom Milicom, takođe arhitektima, realizuje dva značajna projekta zasnovana na primeni modularne koordinacije – kompleks Učiteljske i Više pedagoške škole u Prizrenu (1959-1960, 1965-1968) i turističko naselje hotel Mediteran u Ulcinju (1961-1964).

Arhitekta Milan Zloković je 1963. godine dobio Sedmojulsku nagradu Republike Srbije za životno delo.

Milan, Đorđe i Milica Zloković, Hotelski kompleks u Ulcinju (Crna Gora), 1961–1964. Fotografija zabatnog zida jednog od smeštajnih objekata; Izvor: Fondacija Milan Zloković

Fondacija Milan Zloković

Na inicijativu porodice arhitekte Milana Zlokovića, 2016. godine je osnovana Fondacija Milan Zloković, s misijom da afirmiše ličnost i delo ovog istaknutog stvaraoca u okvirima nacionalne arhitektonske baštine i srpske kulture uopšte.

Fondacija u svom programu ističe nekoliko osnovnih ciljeva koji se odnose na obradu, čuvanje i prezentovanje arhivske građe iz zaostavštine Milana Zlokovića, rasvetljavanje Zlokovićevog opusa koji do sada nije bio kritički analiziran, pružanje podrške istraživačima i staranje o izvedenim delima arhitekte Zlokovića, posebno onim koja imaju status spomenika kulture.

Jedan od osnivača Fondacije i prvi predsednik Upravnog odbora bio je akademik arhitekta Đorđe Zloković (1927−2017), sadašnji predsednik Upravnog odbora Fondacije je prof. dr Milica Mojović, rođena Zloković, upravitelj Fondacije je arhitekta dr Đorđe Mojović, a od 2020. godine naučno-stručni saradnik Fondacije i urednik internet prezentacije je arhitekta dr Nebojša Antešević.

Milan Zloković, Univerzitetska dečja klinika u Beogradu, 1933, 1936-1940. Spomenik kulture. Fotografija s kraja 1930-ih; Izvor: Fondacija Milan Zloković

Osnovni sadržaj zbirke čine arhitektonski crteži i tehnička dokumentacija koji prolaze proces konzervacije i digitalizacije.

Dosadašnja glavna aktivnost Fondacije se odnosila na sređivanje i obradu zaostavštine arhitekte Zlokovića. Fondacija je 2017. godine zaključila sporazum sa Muzejom grada Beograda o formiranju Legata Milana Zlokovića.

Osnovni sadržaj ove zbirke čine arhitektonski crteži i tehnička dokumentacija koji prolaze proces konzervacije i digitalizacije, a nakon toga su dostupni na internet stranici Muzeja grada Beograda u okviru Zbirke za arhitekturu i urbanizam.

Deo zaostavštine koja se čuva u Fondaciji obuhvata biblioteku sa oko 1.600 naslova, više od 2.700 akvarela i crteža, više hiljada fotografija, razglednica, dopisnica, privatnih pisama i poslovne korespodencije.

Milan Zloković, Osnovna škola (danas gimnazija) u Jagodini, 1937-1940. Fotografija s kraja 1930-ih; Izvor: Fondacija Milan Zloković

Internet stranica i Instagram nalog Fondacije

Želeći da dugogodišnje stvaralaštvo arhitekte Milana Zlokovića i segmente iz njegove obimne zaostavštine predstavi široj javnosti, da ih učini dostupnim za edukativne i naučne svrhe, Fondacija je 2020. godine postavila internet stranicu – www.milanzlokovic.org – na kojoj su prezentovani svi aspekti Zlokovićevog opusa (arhitektonsko stvaralaštvo, naučna istraživanja i likovni radovi), kao i pregled dosadašnjih istraživanja i naučne valorizacije njegove uloge u razvoju srpske arhitekture i kulture.

Firma Gart Creative je zaslužna za dizajn i izradu sajta, a arhitekta Antešević je koncipirao strukturu, pripremio sadržaj sajta i kreirao logotip za internet prezentaciju Fondacije.

Pored internet stranice pokrenut je i Instagram nalog Fondacije na kome se objavljuju vizuelni materijali iz bogatog fonda zaostavštine u nameri da podstaknu i upute prevashodno mlađu populaciju na smisao stvaralaštva i stalnog delanja.

Početni prikaz internet stranice Fondacije Milan Zloković sa logotipom – www.milanzlokovic.org

U rubrici Arhitektura prikazan je izbor od 36 najznačajnijih Zlokovićevih projekata iz svih faza njegovog stvaralaštva.

Na internet stranici se, pored biografskih podataka datih u vidu kraćeg životopisa i vremenske linije (timeline) s prikazom značajnih događaja iz Zlokovićevog života i stvaralaštva, pregleda naučnih i stručnih radova o Zlokovićevom opusu i rubrike u kojoj se objavljuju vesti o aktivnostima Fondacije, nalaze tri glavne rubrike – Arhitektura, Istraživanja i Likovni radovi kojima su obuhvaćeni svi aspekti Zlokovićevog stvaralaštva.

U rubrici Arhitektura prikazan je izbor od 36 najznačajnijih Zlokovićevih projekata iz svih faza njegovog stvaralaštva koji obuhvataju realizacije, konkursne radove, idejna rešenja i tipske projekte.

Zlokovićev istraživački rad je predstavljen u rubrici Istraživanja koja je podeljena na tri segmenta – Pisani radovi (hronološki pregled naučnih i stručnih radova i novinskih članaka dostupnih u pdf formatu), Modularna koordinacija i Terenska istraživanja.

Internet stranica Fondacije Milan Zloković – rubrika Arhitektura

Antologijska dela srpskog međuratnog modernizma

Iz obimnog slikarskog opusa arhitekte Zlokovića, nastalog tokom slobodnog vremena, putovanja i razonode, dat je izbor od četrdesetak likovnih radova, uglavnom akvarela, razvrstanih u tematske grupe – portreti, aktovi, žanr scene, predeli, mrtva priroda i apstraktni motivi.

Tokom četiri decenije Zlokovićevog aktivnog projektantskog delanja nastalo je oko dve stotine i šezdeset projekata za objekte različitih namena, od kojih je šezdesetak realizovano, među kojima se ističu antologijska dela srpskog međuratnog modernizma – porodična kuća na beogradskom Neimaru, hotel Žiča u Mataruškoj Banji, Dečja univerzitetska klinika, zgrada auto-salona i servisa FIAT-a i porodične vile Šterić i Prendić u Beogradu.

Milan Zloković, Mrtva priroda sa ćupovima, akvarel, 30. 6. 1961.

Srpsku arhitektonsku kulturu međuratnog razdoblja je posebno obogatila Zlokovićeva društveno angažovana arhitektura.

U naučnoj valorizaciji Zlokovićevog doprinosa razvitku srpske moderne arhitekture izdvajaju se njegovi projekti za objekte zdravstvene, obrazovne, turističke i stambene namene, kroz koje je ispitivao tipološke karakteristike i projektantske mogućnosti.

Zloković je radio na nekoliko tipskih projekata za železničke stanične zgrade, higijenske zavode, školske i stambene objekte. Srpsku arhitektonsku kulturu međuratnog razdoblja je posebno obogatila Zlokovićeva društveno angažovana arhitektura.

Početni prikaz internet stranice Fondacije Milan Zloković – www.milanzlokovic.org

Doprinos afirmaciji modernih stremljenja

Povrh toga, njegov dugogodišnji naučno-istraživački rad na polju modularne koordinacije bio je orijentisan traganju za optimalnim tehničko-tehnološkim rešenjima koja bi omogućila efikasniju i ekonomičniju izgradnju, pojednostavila proces projektovanja, naročito za objekte javne namene i većih kapaciteta, a projektantima uz to pružila slobodu u kreiranju vlastitih koncepcija.

Svojim projektantskim, naučnim i pedagoškim radom, usmerenim unapređenju arhitektonske prakse i profesije, arhitekta Milan Zloković dao je značajan doprinos afirmaciji modernih stremljenja u širem jugoslovenskom kontekstu, a nadasve u beogradskoj sredini.

Izabrali smo za vas…

Postani deo Gradnja zajednice

Najnovije vesti s našeg portala svakog petka u vašem sandučetu.

Srodni tekstovi

1 komentar

  1. Miki

    Valjda jugoslovenskog?

Ostavite odgovor

Obavezna polja *