Nikola Nestorović – arhitekta koji prvi u Beogradu uvodi armirano-betonske tavanice
Ovaj poznati stvaralac, inženjer i poštovalac umetnosti, prvi je u prestonici uveo armirano-betonsku međuspratnu konstrukciju koja je transformisala građevinsko-arhitektonsku struku.
U sredu 23. maja, u galeriji ULUS-a u Knez Mihajlovoj ulici, otvorena je izložba Nikola Nestorović – portret jedne epohe. Autor izložbe, arhitektkinja Dr Marina Pavlović, široj publici je prikazala život i delo jednog od najplodnijih arhitekata s kraja 19. i početka 20. veka, čija dela krase mnoge gradove u Srbiji, ali su najznačajniji biseri oplemenili njenu prestonicu.
Izložba na iscrpan način, hronološki prikazuje razvojni put arhitekte Nestorovića, ali zaviruje i u njegov privatni život i lične senzibilitete. Ona je logičan epilog monografije Nikola Nestorović, koja je izdata 2017. godine, pa je izložba prilika da se sa delima ovog proslavljenog arhitekte upozna i publika koja dolazi izvan stručno-naučnih krugova istorije arhitekture.
O važnosti same izložbe posetilac može da se uveri čim ugleda samo neke od izložbenih panoa, na kojima se nalaze najznačajnija i najlepša zdanja, koja već više od jednog veka krase Beograd. Građani koji žive i rade u glavnom gradu nebrojano puta su prošli pored njih, a da i nisu znali ko ih je isprojektovao, pa je namena izložbe pre svega elementarna edukacija publike i podizanje svesti o značaju arhitekture koja nas okružuje.
Najreprezentativnija dela su mu zgrada Uprave fondova, koju šira publika prepoznaje kao današnji Narodni muzej, i zgrada Beogradske zadruge.
O arhitekti Nestoroviću nije potrebno mnogo reći jer njegova dela pre svega govore o njemu. Rođen je 1868. godine u Požarevcu, studirao je u Beogradu, gde diplomira 1891. godine. U periodu između 1895. i 1897. godine, usavršava se u Šarlotenburgu i Berlinu i nakon dobijene preporuke vraća se u Beograd gde se zapošljava kao inženjer pete klase u Ministarstvu građevina. Ubrzo posle toga, oko 1898. godine, na preporuku svog kolege i rođaka arhitekte Andre Stevanovića, zapošljava se kao honorarni profesor na Velikoj školi, na Arhitektonskom odseku. Kada se ustanovljava rang Univerziteta, od 1905. godine Nestorović se zapošljava kao profesor na Arhitektonskom fakultetu, gde ostaje sve do svog penzionisanja 1938. godine.
Stvaralaštvo arhitekte Nestorovića se može podeliti na tri perioda: rani (1896-1904) gde mladi autor traži svoj autorski izraz i ponajviše se iskazuje kroz estetiku akademizma, zreli (1905-1914) u kojoj dolazi do formiranja autorskog pečata i najplodonosnijeg rada u stilu secesije i pozni (1918-1928), gde se uviđa lični zamor i postepena stagnacija oličena u vidu upotrebe ustaljenih pozno-secesijskih i akademskih šema, ali i sve aktivniji rad sa svojim sinom Bogdanom.
Nikola Nestorović je voleo da radi u tandemima sa svojim kolegama. Čitavu deceniju i neka od svojih najznačajnijih dela stvara u saradnji sa arhitektom Androm Stevanovićem, a kasnije sarađuje sa arhitektama Dragutinom Đorđevićem i profesorom Brankom Tanazevićem.
Najznačajnija dela
Od svih dela koja su na odličan način prikazana na izložbi, izdvojili bismo ona najreprezentativnija: zgrada Uprave fondova (1903), sedište druge po jačini državne banke, koju šira publika prepoznaje kao današnji Narodni muzej i zgrada Beogradske zadruge (1907), sedište najveće privatne banke, gde mu je na oba dela partner arhitekta Stevanović. Oba zdanja projektuju u total dizajnu, a uvode i značajnu inovaciju – armirano-betonsku međuspratnu konstrukciju, koja će u narednim godinama transformisati građevinsko-arhitektonsku struku.
Tu je i kuća trgovca Stamenkovića, koju struka, ali i prolaznici kolokvijalno nazivaju „kuća sa zelenim pločicama“, jedno od prvih secesijskih zdanja u Beogradu. Tu je i spomenuta kuća Josifa Predića (1908) i vila trgovca Pavlovića (1911). Pored zdanja Beogradske zadruge, Nestorović projektuje i hotel Bristol (1910), takođe u duhu secesije. Tu su i dela nakon Prvog svetskog rata, kao što je zgrada Univerzitetske biblioteke (1921), koju projektuje sa arhitektom Đorđevićem i zgrada Tehničkog fakulteta (1931), koju projektuje sa arhitektom Tanazevićem.
Nestorović 1903. uvodi značajnu inovaciju – AB međuspratnu konstrukciju, koja će u narednim godinama transformisati građevinsko-arhitektonsku struku.
Iako obrazovan u duhu nemačke, inženjerske struje arhitekture, Nestorović je itekako negovao naklonost prema umetnosti. Bio je odličan crtač, što se vidi po skicama i crtežima koji su nastajali u procesu projektovanja mnogih dela, a imao je i prijateljske odnose i sa najznačajnijim onovremenim slikarima, poput Uroša Predića, za čijeg brata projektuje porodičnu kuću, u koju se i sam slikar useljava svoj atelje.
Izložba do 5. juna
Da bi se što bolje upoznali sa opusom ovog arhitekte, najbolje je da i sami posetite izložbu, koja će biti otvorena do 5. juna, na kojoj pored fotografija dela Nikole Nestorovića možete videti i razne lične predmete, dokumenta i slike, koje na svoj način pričaju priču o životu njihovog vlasnika.
Kad ste već ovde…
