Biblioteka u biblioteci: Ovde se čuva sećanje na Milana Kunderu

Pogledajte kako izgleda zgrada u Brnu kao i enterijer u kojem se čuva lična arhiva čuvenog češkog pisca.

Milan Kundera više nije sa nama. Svetski priznati češki pisac i autor znamenitog romana Nepodnošljiva lakoća postojanja, objavljenog pre skoro četiri decenije, preminuo je 11. jula u Parizu u 94. godini.

Ovu vest prva je objavila Moravska regionalna biblioteka, institucija u koju je slavni autor u aprilu ove godine odlučio da prenese sopstvenu ličnu arhivu, koja se sastoji od blizu 4.000 knjiga i 25 kutija rukom pisanih beleški.

Donacija je poslužila kao osnova za stvaranje Biblioteke Milana Kundere, koja je deo Moravske biblioteke u Brnu. Ovaj češki grad je izabran je da brine o važnoj zaostavštini jer je u upravo njemu Kundera i rođen.

Pročitajte još na Gradnja.rs:

• Maštoviti muzej za pisca najlepših bajki gradi se pod zemljom
• Vinaverov trg u Šapcu: Kako je ceo prostor postao spomenik našem piscu

Neumorni kritičar totalitarzma

Milan Kundera je rođen u glavnom gradu Moravske oblasti – Brnu – 1929. godine u porodici muzikologa. Završio je gimnaziju u rodnom gradu, nakon čega je otišao na studije u Prag.

Potom je postao poznat u glavnom gradu Češke kao pisac, a njegov prvi roman Šala ekranizovan je samo dve godine nakon što je prvi put objavljen (1969).

U svetlu događaja koji su se odigrali tokom Praškog proleća i kratke političke liberalizacije, koju su anulirale armije komunističkog bloka, postao je poznat kao kritičar totalitarnog režima u Čehoslovačkoj.

To je na kraju dovelo do njegovog izgnanstva u Francusku i do oduzimanja čehoslovačkog državljanstva 1979. godine, koje će, kao državljanstvo Češke Republike, povratiti tek 2019.

Njegova slava je porasla tek nakon što je njegovo izgnanstvo dostiglo vrhunac 1980-ih, kada je njegov roman Nepodnošljiva lakoća postojanja snimljen kao film sa Denijelom Dej-Luisom i Žilijet Binoš (1988).

Kundera je bio dobitnik Nagrade grada Brna za 2004. godinu, a 2009. godine dobio je počasno državljanstvo grada kao priznanje za životni rad.

Biblioteka u biblioteci

Biblioteka Milana Kundere u Brnu svečano je otvorena 1. aprila 2023. godine povodom obeležavanja piščevog 94. rođendana. Donacija njega i njegove supruge sastojala se od preko 3.000 publikacija, a dopunjena je književnim kritikama, slikama i ličnom prepiskom svetski poznatog pisca sa, na primer, Federikom Felinijem.

Arhitektonski projekat za Biblioteku Milana Kundere potpisuje lokalna firme Hrdina & Pavlík u saradnji sa produktnim menadžerom Tomašem Kovalčikom, a pohvalila ga je, između ostalih, i gospođa Vera Kunderova, koja ne samo da je dala ideju za stvaranje biblioteke već je i osoba koja je – sa izuzetnom posvećenošću i marljivošću – pomogla u sastavljanju i pripremi kolekcije.

Ova svojevrsna „biblioteka u biblioteci“ namenjena je prvenstveno studentima, istraživačima i književnim kritičarima, a njena zbirka je dostupna za pozajmicu isključivo u prostorijama biblioteke.

Program ima za cilj da inspiriše razmišljanje i kritički sagleda našu sadašnjost, baš kao što nas na to izazivaju Kunderini romani i eseji.

Zbirka je dopunjena računarima koji sadrže audio verzije dela Milana Kundere na češkom, engleskom, francuskom i nemačkom jeziku, sa dodatnim hardverom za proučavanje digitalizovanih dela (posebno ispisa sa sopstvenim ispravkama autora), kao i svim arhivskim materijalom koji je trenutno dostupan.

Posetioci biblioteke takođe dobijaju pristup specijalnoj mapi koja prikazuje kako su Kunderina dela objavljivana širom sveta.

Pored jedinstvenog književnog materijala, biblioteka je i institucija sa sopstvenim kulturnim programom, fokusirajući se kako na književne tako i na društvene teme.

“Program ima za cilj da inspiriše razmišljanje i kritički sagleda našu sadašnjost, baš kao što nas na to izazivaju Kunderini romani i eseji”, navodi portal GoToBrno.

U saradnji Moravske regionalne biblioteke i grada Brna, u Biblioteci Milana Kundere napravljeno je spomen-mesto sa knjigom saučešća, gde ljudi mogu da dođu da izraze poslednju poštu velikom stvaraocu.

Lokacija rezervisana još 1930-ih

Sama Moravska regionalna biblioteka smeštena je u akademskom kvartu Brna, u blizini pet univerzitetskih fakulteta. Njena lokacija u Kounikovoj ulici bila je rezervisana za biblioteku još 1930-ih, a arhitekte Bohuslav Fuchs i Jirži Kroha su računali na to u svojim projektima.

Godine 1994. rektori svih lokalnih univerziteta složili su se da je Brnu i njegovim studentima, naučnicima i univerzitetskom osoblju očajnički potrebna nova biblioteka.

Među nacrtima koje su podnela 34 arhitektonska studija, međunarodna komisija odabrala je dizajn arhitekata Tomaša Adameka i Petra Benedikta i članova studija za dizajn enterijera Onex.

Zgrada je podeljena na četiri osnovna elementa, od kojih svaki sadrži poseban, kompaktan deo.

Bilo je važno da se funkcije i svakodnevna upotreba objekta ogledaju u njegovom eksterijeru, pa je zgrada podeljena na četiri osnovna elementa, od kojih svaki sadrži poseban, kompaktan deo.

Njegove dve kule sadrže skladišne prostore i predstavljaju neuništivi izvor iz kojeg informacije teku u nekoliko tokova; ove struje krivudaju, jer put ka znanju nikada nije pravolinijski.

Kancelarije su smeštene u njenom južnom krilu, centralni deo je zona komunikacije i relaksacije, a u severnom krilu su radne sobe.