Pejzažni arhitekti upozoravaju: Izgradnja u Parku Ušće narušiće ključne ekološke vrednosti lokacije

Samo za izgradnju Akvarijuma biće posečeno oko 300 stabala različitih vrsta drveća.

Nedugo nakon završetka javnog uvida, Udruženje pejzažnih arhitekata Srbije (UPAS) uložilo je primedbe na urbanistički projekat Parka „Ušče” i iznelo sugestije za izmenu ponuđenih rešenja, za koja kažu da se direktno suprotstavljaju uslovima definisanim prostornim planom najvišeg reda u Republici Srbiji.

Kako se navodi, Park Prijateljstva, zelene površine u priobalju desne obale Dunava i leve i desne obale Save i Veliko i Malo ratno ostrvo (za čiju se urbanizaciju otvaraju vrata ovim urbanističkim projektom) su prostori od izuzetne vrednosti.

„Njihovo očuvanje i zaštita od izgradnje su definisani ključnim zakonskim i planskim dokumentima Republike Srbije i Grada Beograda, pa stoga smatramo da je neopravdana nova izgradnja u ovom području“ – kažu se u saopštenju Udruženja pejzažnih arhitekata Srbije.

Pročitajte još na Gradnja.rs:

• Park Ušće dobija Akvarijum, muzeje, panoramski balon i stanicu gondole

Grad Beograd je pre samo mesec dana usvojio Strategiju čija je svrha očuvanje i razvoj zelene infrastrukture grada.

UPAS ističe da se intervencije predviđene ovim urbanističkim projektom direktno suprotstavljaju uslovima definisanim prostornim planom najvišeg reda u Republici Srbiji, kojim se gradovi obavezuju da „obezbeđuju apsolutnu zaštitu zelenih i otvorenih prostora unutar gradskog tkiva kao i javnih prostora“.

Osim toga, dodaje se, Grad Beograd je pre samo mesec dana, u decembru 2024. godine, usvojio Strategiju razvoja zelene infrastrukture, čija je svrha uspostavljanje i koordinirano očuvanje zenila.

Dalje, Planom generalne regulacije sistema zelenih površina Beograda područje za koje je izrađen UP Parka “Ušće” identifikovano je kao “jezgro” sistema zelenih površina Beograda, objašnjavaju iz UPAS-a.

“’Jezgro’ je očuvano i planirano kao prostor višestrukog značaja, kako za grad, tako i za Republiku Srbiju, a u okviru njega je planiran održivi razvoj šuma i zelenih površina, što podrazumeva izuzimanje od izgradnje. Ovim planom je predviđeno da se ‘jezgro’ sistema u celosti čuva“ – stoji u dokumentu.

Seča 300 stabala u okviru prve faze

Međutim, navodi se, intervencije predviđene predmetnim urbanističkim projektom podrazumevaju da, prema grubim procenama, oko 300 stabala različitih vrsta drveća bude posečeno kako bi se izgradio Akvarijum u okviru prve faze realizacije UP za Park “Ušće”.

„Stradaće i stotine drugih stabala zbog izgradnje Prirodnjačkog muzeja, crpne stanice, Muzeja 21. veka, Expo panoramskog balona, pasarele od Brankovog mosta do vidikovca, gondole i drugih sadržaja. Zbog gondole je u ovom parku već posečeno 108 stabala“ – kažu iz UPAS-a, dodajući da je ukupna površina novoformiranih građevinskih parcela je oko 80.000 m².

Iz Udruženja smatraju da uprkos tvrdnjama iznesenim u Urbanističkom projektu, a koje se tiču značaja Parka “Ušće”,  planovi za izgradnju u ovom prostoru ugrožavaju njegovu osnovnu ekološku, kulturno-istorijsku i društvenu funkciju.

„Gradnja podzemnih i nadzemnih objekata duž velikog dela parka, naročito u delu od Parka prijateljstva prema ruševinama Hotela Jugoslavija, suprotna je navedenim ciljevima očuvanja javnog interesa, prirodnih vrednosti i vizuelnog identiteta grada. Javni interes mora da bude očuvanje vazduha, vode i života, dok kulturne i graditeljske vrednosti treba da se ostvaruju na mestima sa manjim ekološkim značajem“ – kaže se u objavi.

UPAS navodi da je prostor je specifičan prema načinu nastanka – gotovo u potpunosti formiran pod antropogenim uticajem, počevši od polovine 20. veka, na mestu dotadašnje močvare. Arhitekta Branislav Jovin i inženjeri Petar Ljubičić i Stevan Milinković stvorili su osnovu za početak uređenja obala Novog Beograda.

Suočavanje sa svršenim činom tek kad započne seča

Iz UPAS-a dodaju da je Park „Ušće“ pejzažno-arhitektonski objekat od velike kulturno-istorijske i ekološke vrednosti, koji je nastao zahvaljujući složenim meliorativnim merama i pažljivom odabiru vrsta drveća.

„Zelene površine uređene u slobodnom pejzažnom stilu čine ovaj prostor jedinstvenim, a njihovo uništavanje bi imalo nepovoljne posledice po mikroklimu, biodiverzitet i kvalitet života građana“ – navodi se u objavi i dodaje:

„Ovaj urbanistički poduhvat proći će pod plaštom nevidljivosti zbog sveopšte krize. Nažalost, građani će se, kao i mnogo puta do sada, suočiti sa svršenim činom kada započne seča drveća. Time će se dodatno produbiti nepoverenje javnosti u odgovornost ‘struke’”.

Zahtevamo da se Urbanistički projekat izmeni tako da u potpunosti implementira zaštitu prostornih, ekoloških i kulturno-istorijskih vrednosti ovog područja.

Zbog svega navedenog, iz Udruženje pejzažnih arhitekata Srbije ističu da se oštro protive usvajanju Urbanističkog projekta u navedenom obliku, sa planiranim intervencijama izgradnje ovog područja.

„Zahtevamo da se Urbanistički projekat izmeni tako da u potpunosti implementira zaštitu prostornih, ekoloških i kulturno-istorijskih vrednosti ovog područja, odnosno da se predvidi rekonstrukcija postojećeg parka tako što će se u potpunosti očuvati ukupna površina parka u kontaktu sa tlom i ukupna zelena nezastrta površina parka, da se izradi bioekološka osnova parka i da se sva stabla drveća koja su u bioekološkoj osnovi ocenjena kao dekorativna i u dobroj zdravstvenoj kondiciji sačuvaju i zaštite, i da se sačuvaju kulturne i ambijentalne vrednosti parka” – kaže se u saopštenju, te zaključuje:

„Mišljenja smo da je ekološki, ekonomski i sa stručnog stanovišta potpuno neopravdano da se ekološki kapacitet Parka Ušće sa svim pojedinačnim primercima izuzetno vredne visoke vegetacije, narušava i degradira izgradnjom planiranih sadržaja koji će dovesti do seče više stotina stabala vredne visoke vegetacije i potpune promene mikroklimatskih uslova. Smatramo da je neophodno planirane sadržaje dislocirati i smestiti u prostore koji imaju kapacitet da ih prime, a u kojima neće naneti štetu značajnim elementima zelenila Beograda”.