Velika seoba crkve u Kiruni: Preseljena drvena crkva teška 713 tona zbog širenja rudnika
Crkva sa početka 20. veka podignuta je na čelične grede i premeštena u jednom komadu specijalnim modularnim transporterima, uz precizan monitoring nagiba i pripremu trase.
Jedna od najvećih drvenih građevina u Švedskoj, crkva u Kiruni, nekada proglašena i najlepšom u zemlji, morala je da napusti svoju stogodišnju lokaciju.
Njeno preseljenje, koje su tokom dva dana u avgustu 2025. izveli specijalisti za teške transporte kompanije Mammoet, postalo je simbol ključne faze dugoročne transformacije grada započete 2013. godine zbog širenja najvećeg rudnika gvožđa na svetu.
Srodni članci na portalu Gradnja:
Grad se suočio sa sleganjem tla usled kontinuirane eksploatacije rude zbog čega je odlučeno da se zgrade presele.
Crkva teška 713 tona, izgrađena početkom 20. veka, premeštena je u jednom komadu u okviru projekta relokacije Kirune. Grad, koji se nalazi iznad ogromnih rezervi minerala, suočio se sa sleganjem tla usled kontinuirane eksploatacije, koja preradi 50.000 tona rude dnevno što je dovoljno da se napravi šest Ajfelovih tornjeva.
Kako rudnik postepeno „guta“ zapadnu ivicu Kirune, brojni javni i stambeni objekti sele se u novo planirani gradski centar u fazama. Premeštanje crkve, nazvano „velika crkvena šetnja“, jedno je od najsimboličnijih dela ove urbane migracije.
Da bi se osiguralo bezbedno premeštanje ove krhke drvene strukture, holandska kompanija Mammoet radila je zajedno sa norveškom građevinskom firmom Veidekke i švedskim stručnjacima iz oblasti drveta na detaljnim modelima i testiranjima.
Samodohni transporteri sa po 28 osovina
U pripremnoj fazi, crkva je podignuta za 1,3 metra i postavljena na čelične grede koje su oslonjene na dva sistema samohodnih modularnih transportera (SPMT) sa po 28 osovina. Poseban monitoring sistem razvijen za ovu operaciju obezbeđivao je da nagib ne prelazi 75 milimetara, dok je trasa puta prethodno privremeno proširena i ojačana.
Pre samog transporta izvedene su i probne vožnje SPMT jedinicama opterećenim protivtegovima kako bi se simuliralo stvarno opterećenje crkve. Crkva je tokom transporta pomerana brzinom od svega 0,5 kilometara na sat, što je omogućilo potpunu kontrolu stabilnosti na posebno pripremljenoj trasi.
Na novoj lokaciji objekat je okrenut za 180 stepeni, pa oltar sada gleda ka zapadu, odnosno ka samom gradu i njegovim ljudima.
Finalni dan transporta bio je zakazan za 19. i 20. avgust 2025., kako bi se smanjili rizici od arktičkih vremenskih uslova, i vožnja se odvijala tokom dana, čime je privučeno na hiljade posetilaca, uključujući i Njegovo Veličanstvo kralja Švedske, Karla XVI Gustava.
Kada je stigla na novu lokaciju, konstrukcija je pažljivo spuštena na betonske temelje, čime je ovaj izuzetno stresan proces i put završen. Naknadno je izvedeno i premeštanje njenog odvojenog zvonika teškog 90 tona.
„Ovaj projekat pokazuje značaj detaljnog inženjeringa i planiranja u realizaciji preseljenja objekata. Ponosni smo što smo odigrali ključnu ulogu u očuvanju ove istorijske građevine za buduće generacije.“ rekao je Vilijam Soeters, projekt menadžer u Mammoet-u.
Osim što je tehnički poduhvat bez presedana, preseljenje crkve u Kiruni nosilo je i snažnu simboliku. Na novoj lokaciji objekat je okrenut za 180 stepeni, pa oltar sada gleda ka zapadu, odnosno ka samom gradu i njegovim ljudima.
Jedinstven primer urbane migracije
Preseljenje crkve tek je deo šire transformacije koja traje još od 2013. i u okviru koje se ceo grad postepeno pomera kako bi ustupio prostor rudniku. Planirano je da se kompletan proces, uključujući relokaciju brojnih javnih i stambenih objekata, završi do 2035. godine, čime Kiruna postaje jedinstven primer urbane migracije u savremenoj istoriji.
