Beograđani u borbi za stanovanje: Kolaborativne taktike kao snažni alati kolektivne akcije
Stanovnici Beograda dele resurse, brane prostore, zajednički grade, i pružaju podršku jedni drugima – kako bi se suočili sa stambenim izazovima i povratili kontrolu nad svojim životnim okruženjem.
Izložba Od krize do zajednice. Atlas kolaborativnih taktika stanovanja Marije Minić, u okviru 20. Beogradske internacionalne nedelje arhitekture, biće otvorena u četvrtak 8. maja u 19 časova u BINA Kabini u dvorištu Fakulteta likovnih umetnosti (ul. Mila Milunovića), a moći da se pogleda do subote 17. maja 2025. godine.
Izložba u svoj fokus stavlja dileme o tome šta se dešava kada država ne podržava građane u njihovoj borbi za stanovanje i kako građani reaguju na pritiske u vezi sa prostorom, odnosno urbane krize današnjice. Izložba istražuje kako Beograđani odgovaraju na posledice profitom orijentisanih urbanih politika i netransparentnih institucionalnih praksi.
U gradu gde ovakve dinamike narušavaju kvalitet svakodnevnog života i pravo na stanovanje, razvile su se kolaborativne taktike kao snažni alati kolektivne akcije. Stanovnici Beograda udružuju se u različitim inicijativama – dele resurse, brane prostore, zajednički grade, i pružaju podršku jedni drugima – kako bi se suočili sa stambenim izazovima i povratili kontrolu nad svojim životnim okruženjem.
Pročitajte još na Gradnja.rs:
Etnografski i arhitektonski metodi
Izložba se oslanja na nalaze terenskog istraživanja sprovedenog u Beogradu 2024. godine, koristeći etnografske i arhitektonske metode, kao i uvide iz intervjua sa 20 stanovnika, formirajući na taj način atlas kolaborativnih taktika stanovanja razvijenih na različitim nivoima – domaćinstva, zgrade, susedstva – i njihov potencijal da preoblikuju gradski pejzaž.
Ističući često prolazne i nedokumentovane, ali ključne prakse stanovanja, izložba otkriva slojevitu mrežu aktivnih zajednica. Ove zajednice formiraju samoupravnu urbanu infrastrukturu koja odozdo osporava ekonomske, političke i institucionalne sile koje promovišu neoliberalni, individualizovani i profitom vođen grad.
Izložba je zamišljena kao ekosistem aktivnosti, sa događajima i radionicama posvećenim stanovanju i zajedničkim praksama. Glavna izložba, smeštena u BINA Kabini, poziva posetioce da se dublje upoznaju sa ovim temama, dok participativni događaji u različitim beogradskim naseljima direktno povezuju taktike sa stanovnicima grada.
Izložba kao platforma za dijalog
Marija Minić odrasla je u Italiji, rođena je u srpskoj porodici, studirala je u Švajcarskoj, a doktorat – koji se izvodi na Kingston School of Art u Londonu u saradnji sa kolektivom Ministarstvo prostora i bavi se temom savremenih stambenih praksi sa fokusom na grad Beograd – radi između Londona i srpske prestonice.
Kako je objasnila u intervjuu za NIN, izložba je zamišljena kao platforma za dijalog između njenog doktorskog istraživanja – projekta u nastajanju, koji doživljava kao kolektivni, jer u njemu direktno ili indirektno učestvuju mnogi – i samog grada.
„Istraživanje, koje se bavi savremenim urbanim praksama stanovanja, duboko je ukorenjeno u beogradski kontekst i od početka mi je bilo važno da ne govori samo o Beogradu, već i sa Beogradom i njegovim stanovnicima“, istakla je autorka izložbe.
„Verujem da akademsko istraživanje, da bi imalo stvarni društveni značaj, mora pronaći načine da izađe iz univerzitetskog prostora. Imati uticaj je velika ambicija, toga sam svesna, ali mislim da je važno pokušati. Izložba je mali korak u tom pravcu“, zaključila je za NIN Marija Minić.
