Bačka tvrđava ponovo postaje ostrvo, ovaj put pod zaštitom Uneska?

Pokrenut je smeli plan da se reka Mostonga vrati u svoje staro korito, i da Tvrđava postane ponovo rečna ada sa mostovima – pod kojima plove čamci i brodići.

Bač je dao ime celoj oblasti Bačke, kao njena prva prestonica, a istovremeno, ovaj gradić je dom najočuvanije srednjovekovne tvrđave u Vojvodini (ona u Petrovaradinu je novovekovna „instalacija“ na mestu stare, srednjovekovne tvrđave, Ilok je ostao u Hrvatskoj, a Vršac je ostao samo na svojoj kuli, od celog zamka).

Tokom vremena, Bač je od velikog grada postajao provincijalan, i poznat tek manjem broju pasioniranih posetilaca i zaljubljenika u starine. Nekadašnja reka mističnog imena Mostonga okruživala je sa svih strana rečnu adu na kojoj se nalazila moćna tvrđava, nalik na priče iz srednjovekovnih bajki

A zatim je Mostonga presušila, a kanal je poveo vodu na drugu stranu. Podgrađe je postalo zanimljiv, ali zabačen deo grada bez ikakvih turističkih potencijala.

Pročitajte još na Gradnja.rs:

• Novo ruho hotela Šumadija u Aranđelovcu uz očuvanje graditeljskog nasleđa
• 3D povratak u 19. vek: Provozajte se kočijama kroz Nišku tvrđavu (video)

Kompatibilni elementi za postojeće sadržaje

A onda, krenula je inicijativa da se tvrđava uvrsti u Svetsku baštinu Uneska i TO Bača je predala veoma dobru i argumentovanu prijavu tokom 2022. godine, koja je ušla u razmatranje. A zatim je i opština uradila jedan veliki korak – pokrenula je smeli plan da se Mostonga vrati u svoje staro korito, i da Tvrđava postane ponovo rečna ada sa mostovima – pod kojima plove čamci i brodići!

Naime, usvojenim planom detaljne regulacije za prostornu celinu „Drevni Bač sa tvrđavom“, planira se da se na području Tvrđave, kapije Šiljak i Podgrađa zadrže svi postojeći sadržaji ali da se pritom dopune kompatibilnim elementima: ulični koridor će se zadržati, formiraće se biciklistička staza.

Unutar očuvanih i renoviranih kuća u Drevnom Baču planiraju se restorani, suvenirnice, kafići, etno-kuće, prenoćišta… kao u, recimo, Alberobelu, u Italiji, gde su čuveni „truli“ („trulli“), na neki način „trulili“ u siromaštvu i nemaru dok se turizam nije okrenuo prema ovoj destinaciji i pretvorio celo staro naselje u jedan generator novca, a zadržane su i obnovljene sve drevne kuće.

U okviru plana je definisan i deo sa druge strane kanala, odnosno obnova turskog kupatila, jedinog hamama u Vojvodini koji je sačuvan.

Opština navodi da će se „radi povratka istorijskog ambijenta srednjovekovne tvrđave u Baču, planirati povratak vode u korito reke Mostonge, i uvođenje rekreativnih sadržaja poput ribolova, veslanja i sl. U jugoistočnom delu korita Mostonge planiraće se privez za čamce.”

U tom smislu, navodi se da bi ugostiteljski sadržaji bili “primereni okruženju”, a da bi biciklističke staze doprinele sjajnom izletu sa biciklističke staze Eurovelo-6. Planira se da u ovoj regiji Drevnog Bača, koja bi bila stecište turista, bude smeštena i Uprava i administracija.

Mostongu je teško vratiti tamo gde je bila, ali bi se oko njenog starog-novog korita napravio preventivni nasip, kao i koridor kanala koji bi odvodio procedne vode iz zaštitnog nasipa i okolnog terena. U okviru plana je definisan i deo sa druge strane kanala, odnosno obnova turskog kupatila, jedinog hamama u Vojvodini koji je sačuvan.

Svetlija budućnost za 36 kuća

Trenutno u Ulici Bačke tvrđave ima 36 stambenih objekata tipa kuća tradicionalne izrade, za koje se planira svetlija budućnost, kojoj se nadaju mnogi stanovnici. Kula Donžon i ulazna kula Šiljak su već besprekorno renovirane, ali je krak DTD Kanala Karavukovo – Bački Petrovac, sredinom 60-ih isušio Mostongu koja je sada suvi jarak oko Drevnog Bača.

JP Zavod za urbanizam Vojvodine je svoje uradio, a sada se očekuje da posle renoviranog Vršca, Golupca, Užica i Fetislama, i Bačka tvrđava zasija novim sjajem.

Sjajem starog grada oko koga će se moći oploviti brodićima i u čarima tvrđave koja je celoj regiji dala ime, uživati iz potpuno novog ugla. Za to će biti potrebna mnogo podrške, ali planovi su tu.